इजरायल इरान युद्ध अन्त्यका लागि अघि सरे बेलायत, फ्रान्स र जर्मनी

तस्विर एपी

जेरुसेलम, असार ७ गते । युरोपेली शक्तिहरूले शुक्रबार जेनेभामा इरानसँग वार्ता सुरु गरेका छन् । इरानसँगको वार्तामा युरोपेली मुलुकका नेताहरूले कूटनीतिक समाधानका लागि अवसरको ढोकाको बारेमा छलफल गरेका हुन् ।

इजरायलले शङ्कास्पद इरानी आणविक अनुसन्धान केन्द्रलगायत लक्ष्यमा रातभर दर्जनौँ आक्रमण गरेपछि इरानले इजरायलविरूद्ध क्षेप्यास्त्र प्रहार गरेको थियो ।

इरानका विदेशमन्त्री आबास अराघचीसँग जेनेभामा भएको वार्तामा युरोपका उच्च कूटनीतिज्ञले युद्धको कूटनीतिक समाधान’ दिन चाहेको बताएका छन् ।

वार्ताअघि फ्रान्सका राष्ट्रपति इमानुएल म्याक्रोँले वार्तामा फर्कन प्राथमिकता दिनु आवश्यक’ भएको र युरोपेली शक्तिराष्ट्रहरूले इरानलाई कूटनीतिक समाधान’ दिने बताएका थिए ।

बेलायत, फ्रान्स र जर्मनीका विदेशमन्त्री तथा युरोपेली सङ्घका उच्च कूटनीतिज्ञले तनाव कम गर्न आग्रह गरेका छन् भने बेलायती विदेशमन्त्री डेभिड ल्यामीले कूटनीतिक समाधान खोज्नका लागि आगामी केही दिन पहल गरिने बताएका छन् ।

इजरायलले वार्तामा इरानसँग ‘दृढ अडान’ अपनाउन युरोपेली राष्ट्रहरूलाई दबाब दिँदै आफू उक्त बैठकमा सहभागी नहुने बताएको छ ।

“हामी आशा गर्दछौं, युरोपेली विदेश मन्त्रीहरूले आणविक कार्यक्रम पूर्ण रूपमा फिर्ता लिन, ब्यालेस्टिक क्षेप्यास्त्र शस्त्रागार र कार्यक्रम अन्त्य गर्न, इरानको क्षेत्रीय आतङ्कवादी गतिविधिहरू अन्त्य गर्न माग गर्नेछन्,” जेनेभाका लागि इजरायली राजदूत डेनियल मेरोनले पत्रकारहरूसँग भने ।

जर्मन पत्रिका बिल्डलाई दिएको अन्तर्वार्तामा इजरायलका उच्च कूटनीतिज्ञ गिदोन सारले आफू इरानसँगको कूटनीतिमा विश्वास नगर्ने बताएका छन् ।

सन् २०१८ मा अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले इरान र प्रमुख शक्तिराष्ट्रबीच भएको आणविक सम्झौता त्याग्ने निर्णयलाई समर्थन गरेका सारले भने, “अहिलेसम्मका सबै कूटनीतिक प्रयास असफल भएका छन् ।”

यसअघि संयुक्त राष्ट्रसङ्घको मानव अधिकार परिषद्सँग कुरा गर्दै अराघचीले इरान र अमेरिकाबीच आणविक वार्ता भइरहेका बेला इजरायलले सैन्य कारबाही गरेको भन्दै निन्दा गरेका थिए ।

इरानी मन्त्रीले भने “जारी कुटनीतिक प्रक्रियाकाबीच हामीमाथि आक्रमण भएको हो ।”

सुरक्षा परिषद्ले शुक्रबार युद्धबारे छलफल गर्ने तयारी गरिरहँदा संयुक्त राष्ट्रसङ्घका प्रमुख एन्टोनियो गुटेर्रेसले सबै पक्षलाई शान्तिलाई अवसर दिन’ आग्रह गरेका छन् ।

आक्रमणको नयाँ दिन

इजरायली सेनाले शुक्रबार पनि इरानमा क्षेप्यास्त्र प्रहार गरिएको जनाएको छ ।

इजरायलमा शुक्रबार दोस्रो पटक इरानबाट क्षेप्यास्त्र प्रहार गरिएपछि दिउँसो साइरन बजाइएको थियो र उद्धारकर्ताहरूले १६ वर्षीय एक किशोरसहित दुई जना घाइते भएको जानकारी दिएका थिए ।

एक सैन्य अधिकारीका अनुसार पछिल्लो समयमा इजरायलतर्फ करिब २० वटा क्षेप्यास्त्र प्रहार गरिएको छ । इजरायली अधिकारीहरुका अनुसार युद्ध सुरु भएयता इजरायलमा कम्तीमा २५ जनाको मृत्यु भइसकेको छ ।

इरानले गत आइतबार इजरायली आक्रमणमा सैन्य कमाण्डर, आणविक वैज्ञानिक र सर्वसाधारणसहित कम्तीमा २२४ जनाको मृत्यु भएको जनाएको थियो ।

त्यसपछि अधिकारीहरूले मृतकको सङ्ख्यालाई अद्यावधिक गरेका छैनन् ।

इरान र इराकमा इजरायलविरोधी प्रदर्शन

इरानी राजधानी र अन्य शहरमा शुक्रबार साप्ताहिक प्रार्थनापछि हजारौं मानिस इजरायलविरुद्ध प्रदर्शनमा सामेल भएका थिए र आफ्ना नेताहरूको समर्थनमा नाराबाजी गरेका थिए ।

सर्वोच्च नेता अयातुल्लाह अली खामेनीलाई सङ्केत गर्दै एक प्रदर्शनकारीको ब्यानरमा लेखिएको थियो, “म मेरो नेताका लागि आफ्नो जीवन बलिदान गर्नेछु ।”

छिमेकी मुलुक इराकमा शक्तिशाली धर्मगुरु मोक्तादा सदरका हजारौँ समर्थकले पनि बग्दाद र अन्य शहरमा युद्धको विरोधमा ¥याली निकालेको एएफपीका संवाददाताले बताएका छन् ।

प्रदर्शनकारी अबु हुसेनले इजरायललाई इरानमाथि आक्रमण गर्ने कुनै अधिकार नभएको बताउँदै भने, “यो अन्यायपूर्ण युद्ध हो ।”

बेलायतले तेहरानबाट फिर्ता बोलायो कूटनीतिज्ञ 

द्वन्द्व चर्किएपछि बेलायतले इरानबाट आफ्ना दूतावासका कर्मचारीलाई फिर्ता बोलाएको बताएको छ भने स्विट्जरल्याण्डले आफ्नो दूतावास अस्थायी रुपमा बन्द गर्ने घोषणा गरेको छ ।

“वर्तमान सुरक्षा स्थितिको कारण, हामीले इरानबाट हाम्रा बेलायती कर्मचारीहरूलाई अस्थायी रूपमा फिर्ता गर्न सावधानीको उपाय अपनाएका छौँ”, बेलायती विदेश मन्त्रालयले भनेको छ, “हाम्रो दूतावासले टाढाबाट काम गरिरहेको छ ।”

स्विट्जरल्याण्डले इरानी भूमिबाट ‘जमीनमा अत्यधिक अस्थिर स्थिति’ को हवाला दिँदै दूतावास अस्थायी रुपमा बन्द गर्ने निर्णय गरेको छ भने उसले इरानमा अमेरिकी हितको प्रतिनिधित्व गर्ने आफ्नो भूमिकालाई निरन्तरता दिने बताएको छ ।