‘टोएक पीडित’ विद्यार्थीका समस्या समाधान उन्मुख

फाइल तस्विर

संसार कोरोना भाइरसको संक्रमणबाट गुज्रिरहेको बेला बेलायत पनि यसबाट अछुतो छैन । यूरोपमै सबैभन्दा बढी मानिसले ज्यान गुमाइसकेको बेलायतमा यतिखेर कोरोनाबाहेकका अन्य धेरै विषय भने ओझेलमा परेका छन् । यूकेमा ‘कोभिड’ को छांयामा परेका महत्वपूर्ण विषय ब्रेक्जिट र आप्रवासीका मुद्धा पनि हुन् ।

इमिग्रेसन इतिहासमा झन्डै ५८ हजार अन्तर्राष्ट्रीय विद्यार्थीलाई प्रभाव पारेको अंग्रेजी भाषा परीक्षा ‘टोएक काण्ड’ आज चर्चाको विषय छैन । बेलायतको इमिग्रेसन क्षेत्रमा बहुचर्चित ‘विन्डरस जेनेरेसन’ पछिको सबैभन्दा ठूलो ‘स्क्यान्डल’ को रुपमा ‘टोएक काण्ड’ लाई लिइन्छ । संख्याकै हिसाबले ‘विन्डरस’ मा भन्दा पनि बढी मानिसहरु ‘टोएक कान्ड’ मा मुछिएका थिए ।

सन् २०१४ मा बिबिसीको ‘पानारोमा’ कार्यक्रमले अंग्रेजी भाषा परीक्षा ‘टोएक’ मा चरम लापरबाही र चोरी भएको ‘अन्डरकभर डकुमेन्ट्री’ तयार पारेको थियो । बेलायतमा अध्ययन गर्ने विदेशी विद्यार्थीले अनिवार्य पास गर्नुपर्ने भाषा परीक्षामा यो स्तरको अनियमितता भएको देखेपछि तत्कालीन होम सेक्रेटरी टेरिसा मेले कठोर कदम चालेकी थिइन् ।

यस परीक्षामा सहभागी सबैको परीक्षा रद्ध मात्र गरिएन, ३४ हजार विद्यार्थीलाई दोस्रो परीक्षाको अवसर नै नदिइकन अन्योलमा धकेलियो । उनीहरुलाई भाषा परीक्षा पास गर्न पैसा बुझाएको दोष लगाइयो र सबै भिसा रद्ध गरियो । यति मात्र हैन, यहि अंग्रेजी परीक्षाको कारण होम अफिसद्धारा ५७ वटा कलेज बन्द गराइएका थिए र तीन वटा विश्वविद्यालयको लाइसेन्स निलम्बन गरिएको थियो । होम अफिसको कठोर कदमको सर्वत्र आलोचना भयो ।

२५ सय विद्यार्थीलाई परीक्षामा बसेको कारण ‘डिपोर्ट’ गरियो भने आजसम्म १२ हजार भन्दा बढीले आफैं यूके छोडेर गएका छन् ।

यो भाषा परीक्षामा समातिने नेपाली विद्यार्थीको संख्या भने ११७६  (विद्यार्थी नेटवर्कमा आउने)  रहेको थियो । जसमध्ये केवल ८ जनाको रिजल्टले मात्र होम अफिस र परीक्षा लिने कम्पनीबाट मान्यता प्राप्त गरेको थियो । बांकी सबैले सरकारको तर्फबाट सास्ती भोगे । स्वतः देश छोडेर जानेको संख्या पनि उल्लेख्य छ ।

‘पानारोमा’ कार्यक्रम पछिको ६ वर्षमा थेम्स नदीमा धेरै पानी बग्यो । सरकारद्वारा आरोपित विद्यार्थीले यो बीचमा कानुनी लडाइं लडे । आफूहरुलाई कि त अर्को परीक्षा दिने मौका प्रदान गरिनुपर्ने अथवा अदालतमा आफ्नो निर्दोषता साबित गर्न पाउनुपर्ने मागमा डटिरहे ।

समय क्रममा यो मुद्धाले ठूलो स्थान पायो । अहिलेका प्रधानमन्त्री बोरिस जोन्सनकी भाइ बुहारी समेतले यो विषयमा कलम चलाइन् । मूलधारका मिडियाको कभरेज अनि अदालती निर्णयले यो विषय अब समाधान हुने करिब-करिब अन्तिम चरणमा पुगेको छ । यो मुद्धाले संसदमा मन्त्रीहरुको ध्यानाकर्षण मात्र गरेन, ‘नेशनल अडिट’ ले रिपोर्टसम्म तयार पार्यो । सयौं अनुसन्धान र प्रतिवेदन तयार गरिए ।

अन्ततः आज आएर सबै विद्यार्थीलाई आफू निर्दोष साबित गर्न एकपटक मौका मिलिरहेको छ । होम अफिस आफ्नो दृष्टिकोणमा अल्लि प्रष्ट देखिएको छ । अदालतमा गएर न्यायधिशका सामु आफूलाई निर्दोष साबित गर्ने विद्यार्थीहरुलाई होम अफिसले भिसा प्रदान गरिरहेको मात्र छैन, छ वर्षदेखिको भिसाविहिन बसाईलाइ समेत सदर गरिरहेको छ ।

कोही यो अंग्रेजी भाषा परीक्षा ‘टोएक काण्ड’ बाट पीडित हुनुहुन्छ भने तुरुन्त आफ्नो इमिग्रेसन वकिलसंग सम्पर्क गर्नुहोस्, समस्या सुल्झाउने मौका छ ।

(लेखक टोएक पीडित विद्यार्थीको अभियानमा सक्रिय भएका एक अगुवा विद्यार्थी हुन् ।)